وقتی تئاتر به یاری دانش آموزان می آید - وبلاگ مهیار

به گزارش وبلاگ مهیار، بنشین، بخوان، بنویس! اینها افعالی است که مرتب بر زبان پدران و مادران و البته معلمان جاری می گردد با این امید که طفل گریزپای، دست از شیطنت بردارد و کمی دل به درس خواندن بدهد اما در بسیاری از موارد، گوش شنوایی وجود ندارد.

از وبسایت ویکی پدیا دیدن نمایید.

به گزارش وبلاگ مهیار، فرایند درس خواندن برای بسیاری از دانش آموزان، سخت و ملال آور است و آنان حاضرند به هر دری بزنند که از درس و مشق، بگریزند. با این حال تجربه کشورهای پیشرفته و البته برخی از معلمان خلاق هموطن خودمان نشان می دهد که می توان این فرایند را لذت بخش و کارآمدتر کرد.

هنرمندان تئاتر بویژه آنان که به نوعی با تئاتر کودک و نوجوان مرتبط هستند، خوب می دانند یکی از بهترین شیوه های آموزشی، به کار گیری تئاتر است به طوری که در بسیاری از کشورهای پیشرفته، دروس مدرسه به یاری تئاتر آموزش داده می گردد که طبیعتا نه تنها فرآیندی دلچسب خواهد بود بلکه مفاهیم آموزش در ذهن و جان بچه ها درونی می گردد و این گونه نیست که آنان به حفظ کردن مطالب بپردازند که هیچ کاربردی در زندگی شان نداشته باشد و بسرعت هم از حافظه آنان پاک گردد.

لازم نیست در این نوشتار که به انگیزه روز دانش آموز نوشته می گردد، تاکید کنیم که مهم ترین رکن هر کشوری آموزش و پرورش آن است؛ یعنی مکانی که به تربیت و پرورش نسل می پردازد و آینده کشور ما را ترسیم می نماید.

بنای انتقاد از سیستم آموزش و پرورش را هم نداریم و نمی خواهیم نق بزنیم که سیستم آموزشی ما چقدر دچار اشکال و ایراد است. تنها می خواهیم راهکاری در جهت بهبود سیستم یادگیری ارایه دهیم؛ راهکاری که امتحانش را پس داده است و می توان به آن امید داشت.

ژاله صرفی، معلم با تجربه آموزش و پرورش است که سال ها تدریس ریاضی را در پایه دبستان انجام داده و جزو معدود معلمانی است که ریاضی را به یاری تئاتر و تکنیک های نمایشی به دانش آموزان یاد می دهد.

او با همراهی برخی از هنرمندان تئاتر شیوه آموزشی ریاضی تئاتر را ابداع نموده و به ثبت رسانده اند. پژوهش آنان سال 96 در سومین همایش پژوهشی دانشگاه تربیت دبیر رجایی رتبه اول را دریافت نموده است.

صرفی که در چند سال اخیر این شیوه آموزشی را در خصوص چندگروه سنی به کار گرفته است، در مصاحبه با وبلاگ مهیار شرحاتی را درباره مزایا و ویژگی های این شیوه آموزشی ارایه می نماید.

او در شروع با ارایه تعاریفی از تئاتر و نیز آموزشی شرح می دهد که این دو مقوله به دلیل ویژگی های مشترک خود، همپوشانی دارند و بهترین شیوه برای آموزش مفاهیم درسی، به کار گیری تئاتر است.

صرفی می گوید: تئاتر با ویژگی هایی که دارد، در تمام وجوه انسانی می تواند کارآمد و موثر باشد، بنابراین مناسب ترین شیوه برای تدریس است.

او شرح می دهد: وقتی متد نمایش به یاری آموزش دروس مدارسه می آید، معلم را از حالت متکلم وحده بودن خارج و در مقابل، دانش آموز را فعال می نماید. به این معنا که در این شیوه، آموزش، فرآیندی یک طرفه نیست بلکه خود دانش آموزان هم در این فرایند حضور فعال دارند.

او اضافه می نماید: در این شیوه، دانش آموزان در موقعیت های نمایشی قرار می گیرند و حضوری مستقیم در فرآیند یادگیری خواهند داشت.

صرفی درباره مزایای شیوه آموزشی ریاضی تئاتر خاطرنشان می نماید: در چنین روشی دانش آموزان هم بازی می نمایند و هم درس می آموزند، هم بازیگری یاد می گیرند و هم مهارت های روان شناختی و جامعه شناختی آنان ارتقا پیدا می نماید و مهم تر از همه اینکه مفهوم درس را با گوشت و پوست خود درک می نمایند زیرا خود آنان در فرآیند یادگیری دخیل هستند و معلم فقط تسهیل گر است.

به گفته او، استفاده از ابزار های آموزشی مانند عروسک و اشیای ساده در بسیاری از تمرین ها، برای آموزش موثرتر و هدفمندتر به کار می رود.

او با ابراز خرسندی از مشارکتی بودن فرآیند آموزش در این شیوه ادامه می دهد: دانش آموزان در طول مدت کلاس درگیر مشارکت و خلاقیت هستند و به درک عمیق مفاهیم درسی می رسند. به این معنا که این مفاهیم در وجود آنان درونی می گردد نه اینکه صرفا یک یادگیری سطحی رخ بدهد یا اینکه آنان مفاهیم آموزشی را حفظ نمایند.

به گفته او، خودارزیابی، ابزارسنجی و روش های نوین تکمیلی، در دل تدریس با این روش وجود دارد.

اما این خانم معلم از نکته مهم دیگری هم سخن می گوید و آن پرسش همیشگی معلمان است. او در شرح این نکته می گوید: یکی از سوالاتی که دست اندکاران آموزش همواره از خود می پرسند این است که دانش آموزان چگونه بهتر یاد می گیرند؛ در پاسخ باید گفت هر گاه دانش آموزی درگیر تفکر یا اندیشه ورزی بگردد و در تعامل و هم اندیشی و همدلی و چالش خلاق و همچنین تضاد مثبت و موارد دیگر دست به فراوری و ساخت بزند و از طرف دیگر با تجزیه و تحلیل عملکرد خود که همان ارزیابی و خودپالایی است، مفهومی را یاد بگیرد، به این پاسخ رسیده ایم. اینجاست که تئاتر می تواند همه جانبه جوابگوی نیازها باشد.

صرفی درباره چگونگی عملکرد تئاتر در این شیوه تدریس شرح می دهد: با اجرای نمایش، روشی تلفیقی همراه با کاوشگری و تعامل در فرآیندی عملی شکل می گیرد که منجر به ساخت دانش و خلق معنا در ذهن می گردد. چنین تجربه ای ، فرآیندی خوشایند، لذت بخش و شادی آور در آموزش خواهد بود. به این معنا که یادگیری عمیق اتفاق می افتد و ما دانش آموزانی تربیت می کنیم که یادگیرندگان مادام العمر هستند و دیگر با ناراحتی و سختی و بی میلی با ما ارتباط برقرار نمی نمایند.

هرچند برخی خانواده ها، فرزندان خود را به خاطر درس ریاضی، تحت فشار می گذارند، ممکن است از نظر تعدادی دیگر، درس ریاضی فقط یک درس در مدرسه باشد اما حقیقت این است که ریاضی، شیوه ای برای زندگی است. ریاضیات درست فهمیدن صورت مساله و درست فکر کردن برای رسیدن به جواب است. آموزش ریاضی به وسیله تئـاتر به کودک فرصت می دهد تا در یک موقعیت واقعی و درگیر کردن حواس به وسیله اجرای نمایش و با مشارکت دوستان، با ابتـکار و خلاقیـت، مسئله را عمیقا بفهمد، درست فکر کند به گونه ای که در حافظه دراز مدت کودک جای گیرد و خود، راهکار های مختلف را کشـف کند.

در دوران کرونایی که بسیاری از خانواده ها بابت درس و مشق فرزندان خود دغدغه های جدی دارند، به کار گیری چنین شیوه هایی می تواند هم بخشی از این دغدغه ها را رفع کند و هم دانش آموزان را به دروس مدرسه علاقه مند سازد. شاید زمان آن است که وزارت آموزش و پرورش محافظه کاری همیشگی خود را کنار بگذارد و در را به روی هنرمندان تئاتر بگشاید و به استقبال شیوه های نوین آموزشی برود.