گنج بزرگی که از آسمان جمع آوری شد - وبلاگ مهیار

به گزارش وبلاگ مهیار، برنامه اولیس(ULLYSES) بزرگترین عملیات هابل است که تا به امروز اجرا شده و اکنون که مشاهدات آن به انتها رسیده، دانشمندان می توانند در گنجینه ای از داده ها غوطه ور شوند.

به گزارش وبلاگ مهیار ، در ماه دسامبر سال 2023، تلسکوپ فضایی هابل بزرگترین برنامه خود را از زمان پرتاب در سال 1990 تکمیل کرد. با این برنامه، هابل رصد 500 ستاره واحد را در طول سه سال به سرانجام رساند و دانشمندان اکنون آماده هستند تا در دریایی از داده ها غواصی نمایند.

به نقل از ایسنا، آنالیز جامع تلسکوپ هابل، اولیس(ULLYSES) نامیده می گردد. اپراتورهای اولیس هابل را تنها تلسکوپ فعالی می دانستند که قادر به انجام چنین کوشش پیشگامانه ای است.

این داده ها محققان را برای دهه های آینده مشغول نگه می دارد، زیرا درک تازه ای در خصوص شکل گیری ستاره ها، تکامل ستاره ها و تأثیر ستاره ها بر محیط اطراف ارائه می دهد.

جولیا رومن-دووال(Julia Roman-Duval)، رهبر تیم پیاده سازی اولیس در تلسکوپ فضایی می گوید: من معتقدم پروژه اولیس دگرگون نماینده خواهد بود و بر اخترفیزیک به طور کلی، از سیارات فراخورشیدی گرفته تا اثرات ستاره های پرجرم بر تکامل کهکشان ها تا درک اولیه ترین مراحل تکامل دنیا تاثیر می گذارد. موسسه علوم(STScI) در بالتیمور مریلند در بیانیه ای اعلام نموده است که جدا از اهداف خاص این برنامه، داده های ستاره ای بعلاوه می توانند در حوزه های اخترفیزیک به روش هایی استفاده شوند که ما هنوز نمی توانیم تصور کنیم.

تیم اولیس ابتدا از هابل برای مطالعه 220 ستاره استفاده کردند و سپس آرشیو این تلسکوپ فضایی را برای بازیابی مشاهدات از 275 ستاره دیگر جستجو کردند. محققان بعلاوه داده های مربوط به ستارگان را با داده های تعداد زیادی تلسکوپ فضایی دیگر و رصدخانه های زمینی ترکیب کردند.

مجموعه داده تکمیل شده اولیس از طیف های ستاره ای تشکیل شده است که حاوی اطلاعاتی در خصوص دمای هر ستاره، ترکیب شیمیایی و سرعت چرخش آن هستند.

برای تیم اولیس ستاره های آبی، ستاره هایی فوق گرم و بزرگ هستند که می توانند میلیون ها برابر درخشان تر از خورشید ما شوند. این ستارگانِ سوزان در نور فرابنفش به شدت می درخشند، به این معنی که هابل به راحتی می تواند آنها را تشخیص دهد.

ستاره های آبی پرجرم با سرعت زیاد مراحل زندگی خود را طی می نمایند و در جوانی می میرند و فلزاتی را در فضا رها می نمایند. فلزات اصطلاحی است که ستاره شناسان برای توصیف عناصر سنگین تر از هیدروژن و هلیوم از آن استفاده می نمایند. هیدروژن و هلیوم عناصری هستند که ستارگان در ابتدای زندگی خود بیشتر از آنها ساخته می شدند.

طیف ستاره ای ستارگان آبی پرجرم می تواند جزئیاتی را در خصوص سرعت بادهای ستاره ای قدرتمندی که از آنها به بیرون منتشر می گردد، آشکار کند.

پس از انفجار ستارگان بزرگ به شکل انفجارهای ابرنواختری، این بادهای ستاره ای عناصری را که آن ستارگان ساخته اند در فضا پراکنده می نمایند. سپس این عناصر در سراسر کیهان پراکنده می شوند و بنابراین، درک این بادها گام بزرگی در جهت درک نحوه توزیع کهکشانی عناصر سنگین خواهد بود که به بلوک های سازنده نسل بعدی ستارگان و سیارات تبدیل می شوند. آن عناصر ممکن است در نهایت به اساسی برای حیات در دنیا نیز تبدیل شوند.

به علت این فرآیند پراکندگی، هر نسل ستاره ای بعدی دارای غلظت بیشتری از فلزات نسبت به نسل قبلی خود است. هنگامی که بیشتر اتم های دنیا هیدروژن و کمی هلیوم بودند، اولین نسل از ستارگان فقیر از فلز در نظر گرفته می شدند، در حالی که نسل های بعدی ستارگان، از جمله خورشید، غنی از فلز هستند.

اولیس و هابل ستارگان آبی را در کهکشان های نزدیک به کهکشان راه شیری هدف قرار دادند که به نظر می رسد کمبود فلز دارند. بنابراین، این ستارگان می توانند به عنوان گزینه ای از اولین ستارگان عمل نمایند و به دانشمندان یاری نمایند تا ستاره هایی را که در دنیا اولیه وجود داشته اند و اکنون فراتر از محدوده ای هستند که به راحتی بتوانیم جزئیات عمیق آنها را ببینیم، آنالیز نمایند.

در سرانجامی دیگر طیف رنگی و میزان، پروژه اولیس بعلاوه بر ستارگان جوانی متمرکز شد که سردتر، کوچکتر و قرمزتر از خورشید هستند. این ستارگان بعلاوه نزدیک تر به خانه، در منطقه ها ستاره زای فعال کهکشان راه شیری قرار داشتند.

این ستاره های قرمز جوان در طول سال های شکل گیری خود، با جمع آوری جرم از صفحات گاز و غباری که آنها را پوشانده بود، با انتشار نور پرانرژی فرابنفش و پرتو ایکس، در منظومه های خود آشفتگی ایجاد کردند. این امر بر صفحات تشکیل دهنده سیاره ها در اطراف این ستاره ها و قابل سکونت بودن آنها تاثیر می گذاشت.

مشاهدات هابل می تواند به دانشمندان یاری کند تا فرآیندهایی را که به وسیله آنها این ستارگان جوان ماده را از محیط اطراف خود جمع می نمایند، درک نمایند. آغاز این فرآیند ستاره جوان را به یک ستاره تمام عیار تبدیل می نماید.

مطالعه این کاوش به طور بالقوه می تواند به دانشمندان یاری کند تا بهتر درک نمایند که کدام منظومه ها برای جستجوی حیات مناسب تر هستند.

5858