مقصد نهایی؛ چگونه Final Destination از دنیای واقعی تا پدیده ای ترسناک پیش رفت؟ - وبلاگ مهیار

به گزارش وبلاگ مهیار، جفری ریدیک، خالق فرنچایزهای مقصد نهایی (Final Destination)، درباره گذشته، حال و آینده و چگونگی آغاز آن از فیلم نامه پرونده های مجهول (X-Files) می گوید.

سال 2000 برای فیلم های ترسناک سال خوبی نبود. در حالی که فیلم های روانی آمریکایی (American Psycho) و سلول (The Cell) سعی در جذب مخاطب به هیجان انگیزترین شکل ممکن داشتند، بیشتر فیلم های ترسناک منتشر شده در طلوع هزاره نو در برترین حالت فراموش نشدنی و در بدترین حالت تأسف بار بودند؛ مانند لپرکان بر روی کاپوت ماشین (Leprechaun in the Hood).

این سال دنباله های دومی مانند کتاب سایه ها، جادوگر بلر 2 (Book of Shadows: Blair Witch 2)، افسانه محلی، برش آخر (Urban Legends: Final Cut) و فیلم های مبه وسیلهی مانند جیغ 3 (Scream 3) را هم به همراه داشت. هواداران ژانر وحشت تشنه چیزی متفاوت، چیزی هیجان انگیز و واقعا ترسناک بودند، تا اینکه مقصد نهایی روی پرده رفت.

با کنار گذاشتن هیجانات ساب ژانر اسلش که در سال های پس از انتشار جیغ احیا شده بود، مقصد نهایی با موضوع گروهی از بچه های دبیرستانی ساخته شد که در نهایت به لطف یک پیشگویی از سقوط هواپیمای مهلک جلوگیری می کردند، اما متوجه شدند که هیچ راه فراری از مرگ وجود ندارد و یکی پس از دیگری در تصادفات بسیار عجیبی می مردند.

مقصد نهایی در مارس همان سال اکران شد، دهان به دهان گشت تا فیلم در باکس آفیس اولین باشد و 112 میلیون دلار با بودجه 23 میلیون دلاری در سطح بین المللی عایدی کسب کند. تا به امروز، چهار دنباله و بعلاوه انواع مختلفی از داستان پردازی ها و اسپین آف های کتاب های کامیک از آن ساخته شده است، در حالی که گفته می گردد قسمت نو دیگری هم در راه است.

جفری ریدیک در طول زندگی حرفه ای خود تا به امروز روی چندین فیلم کار نموده است اما احتمالا بیشتر به اسم خالق مقصد نهایی شناخته شده است. این چیزی است که او با آن کنار آمده و به قول خودش روی سنگ قبرش هم همین را خواهند نوشت: مقصد نهایی جفری ریدیک!.

سرچشمه ترس

ریدیک، یک فیلم نامه نویس و کارگردان است و به یاد می آورد که وقتی تنها شش سال داشت از برنامه هایش برای تجارت در سینما می گفت. او به یاد می آورد که سال های نوجوانی و شکل گیری خود را با تماشای فیلم های ترسناک با دوستانش سپری می کرد. زندگی ریدیک پس از تماشا فیلم کابوس در خیابان الم (A Nightmare on Elm Street) تغییر کرد. به گفته خودش این فیلم عشق به وحشت را در او تقویت کرد.

او در 14 سالگی و بعد از تماشا فیلم خیابان الم ایده ای به فکرش رسید و به سرعت آن را نوشت و برای باب شای رییس افسانه ای نیو لاین سینما (استودیوی فیلم سازی آمریکایی) فرستاد. شای ابتدا پیش نویس ریدیک را رد کرد و در یادداشتی شرح داد که استودیو چنین چیزی را قبول نمی نماید. ریدیک بدون درنگ، فیلم نامه را با یادداشتی به او بازگرداند و نوشت: آقا نگاه کنید، من سه دلار برای فیلم شما هزینه کردم و فکر می کنم شما می توانید پنج دقیقه برای داستان من صرف کنید. شای تحت تأثیر نهاده شد و با جوان ارتباط برقرار کرد و طی سال های نوجوانی اش چیزهای زیادی از فیلم نامه ها تا پوستر فیلم ها را برای او می فرستاد.

هنگامی که ریدیک برای تحصیل در رشته بازیگری به نیویورک رفت، در سن 19 سالگی، به او پیشنهاد کارآموزی در نیو لاین داده شد. در آن موقع تنوع در بازیگری مطرح نبود. بنابراین ریدیک تصمیم گرفت چیزی بنویسد و خودش در آن بازی کند. ریدیک در اوج خلاقیت دهه 90 شرکت نیو لاین حضور داشت و تجربه هایی که کسب می کرد به او در به ثمر رساندن مقصد نهایی اعتبار می بخشید. او چیزهای زیادی درباره نحوه فیلم سازی آموخت. می دانست باید فیلمی بسازد که مخاطب با آن ارتباط بگیرد و با توجه به علاقه اش به ژانر وحشت به این نتیجه رسید که ایستگاه نهایی ترس برای همه انسان ها، مرگ است.

ریدیک در تعطیلات و در حال بازگشت به کنتاکی داستانی خواند درباره زنی که برای سفر قصد سوار شدن به هواپیما را داشت اما مادرش مانع پرواز او شد چون احساس بدی نسبت به آن داشت. زن پروازش را کنسل کرد و جالب اینجاست که هواپیما واقعا سقوط کرد. این اولین جرقه در فکر ریدیک بود.

از پفراینده های مجهول تا مقصد نهایی

در آن موقع ریدیک سعی داشت تا با یاری یک مشاور تلویزیونی چیزی برای پخش بنویسد. او به گفته خودش یکی از هواداران پر و پا قرص پفراینده های مجهول بود. از ایده ای که با خواندن داستان هواپیما به فکرش رسید سکانسی نوشت. قرار بود برادر چارلز اسکالی نقش پیشگو را داشته باشد. داستان به این شکل آغاز می شد که او با چند نفر دیگر از هواپیما پیاده می شدند اما طی حوادثی یکی یکی می میرند. پیچ و تاب داستان از اینجا آغاز می شد که کلانتری که تمام مدت در کنار مولدر و اسکالی تحقیق می کرد، هم زمان با سقوط هواپیما مورد اصابت گلوله قرار می گیرد. اما مرگ او را برگرداند تا همه بازماندگان، از جمله چارلز را بکشد.

این یک داستان عالی برای پفراینده های مجهول می شد اما هرگز به این پروژه راه پیدا نکرد. ریدیک متن خود را برای بعضی از دوستانش در نیو لاین فرستاد و آن ها بسیار تحت تأثیر نهاده شدند و گفتند که آن را به اسم یک فیلم مستقل در نظر بگیرند که در نهایت به وسیله استودیو خریداری شد. تهیه کنندگان کریگ پری و وارن زاید برای توسعه داستان وارد عمل شدند و در حال تغییر ایده او بودند. در ابتدا گروه بازماندگان بزرگسال بودند زیرا ریدیک می خواست بیشتر به مسایل مربوط به بزرگسالان بپردازد اما فیلم جیغ آن روزها بر سر زبان بود و نوجوانان در فیلم های ترسناک هوادار بیشتری داشتند بنابراین نیو لاین او مجبور کرد آن را تغییر دهد.

در پیچ و تاب سرنوشت، دو نویسنده معتبر از پفراینده های مجهول، جیمز وونگ و گلن مورگان، برای تغییر فیلم نامه ریدیک، به آنجا منتقل شدند. نسخه اصلی که به وسیله ریدیک نوشته شده بود تاریک تر و بیشتر شبیه به کابوس در خیابان الم بود. در متن او، مرگ بچه ها مربوط به نوعی تقاص گناه هایی بود که در گذشته مرتکب شده بودند. آن ها سپس در تصادفاتی که در نهایت خودکشی به نظر می رسید می مردند. به اسم مثال، مرگ تاد به این شکل بود که او احساس می کرد به وسیله یک شبح در حال تعقیب است و برای فرار به گاراژ خانه اشان پناه می برد، جایی که به طور تصادفی در یک قلاب اتوماتیک گیر می نماید و می میرد.

مرگ ما را احاطه نموده است

ریدیک معتقد بود که صحنه های اصلی مرگ فیلم باید با یک واکنش زنجیره ای از اتفاقات روزمره آغاز گردد و یک سناریوی کشنده به وجود بیاورد؛ یک شاهکار واقعی. ریدیک این تصور را داشت که مرگ همه ما را احاطه نموده است. مرگ از چیزهای روزمره اطراف ما استفاده می نماید. این امر دنیای تر شده و به ما اجازه می دهد تا مرگ و میرها را در مکان هایی که مردم همواره به آنجا می فرایند، تنظیم کنیم. بازده سرگرم کننده خواهد بود اما این چگونه ساختن صحنه ها بود که شما را روی صندلی ا تان میخکوب می نماید. هر چند یک نکته مهم برای استودیو وجود داشت؛ حضور فیزیکی مرگ، یا نبود آن.

ریدیک خیلی سخت جنگید تا اطمینان حاصل کند که هرگز مرگ را نشان ندهند، زیرا پیش بینی کردن اینکه چه اتفاقی قرار است بیافتد آسان می شد. درک این موضوع از لحاظ فروش برای استودیو سخت بود. آن ها می گفتند که این اصلا منطقی نیست، چگونه می توان با چیزی که دیده نمی گردد مقابله به مثل کرد؟ خوشبختانه جیمز وونگ و گلن مورگان بسیار اصرار داشتند که هرگز آن را نشان ندهند و آن را به یک سیستم اعتقادی خاص گره بزنند. ریدیک اعتبار این حرکت را یاری به مقصد نهایی برای تبدیل شدن به یک پدیده بین المللی دانست. او معتقد بود که این مسأله مردم دنیا را سخت درگیر خود خواهد نمود. این فراتر از تنها ترساندن مخاطب بود.

انتخاب بازیگر

وقتی نوبت به انتخاب بازیگران می رسید، ریدیک تصور واضحی از اینکه چه کسی را در نقش های اصلی می خواهد داشت، حتی اگر نظر استودیو به شدت متفاوت باشد. او یک فهرست رویایی در کنار توبی مگوایر و کیرستن دانست به اسم دو ستاره فیلمش داشت، اما نیو لاین خیلی با او هم نظر نبود. شاید او اولین انتخاب خود را عملی ننموده باشد اما مقصد نهایی از بازیگران توانمند و با استعدادی که قبلا در بین مخاطبان نوجوان صندلی خود را باز نموده بودند تشکیل شد.

دوون ساوا در فیلم های دست های بیکار (Idle Hands) بازی نموده بود، در حالی که الی لارتر با دانشکده بلوز (Varsity Blues) شناخته شده بود و کر اسمیت هم در یک مجموعه تلویزیونی به نام داوسون کریک (Dawsons Creek) حضور داشت. حتی جایی برای شان ویلیام اسکات درست بعد شکست او در پای آمریکایی (American Pie) بود که تهیه کننده کریگ پری به ریدیک گفت که از او استفاده کند چرا که حتما ستاره فیلمش خواهد شد.

با وجود تمامی این بازیگران با استعداد و مشتاق، ریدیک کمی ناراضی بود. یکی از اولین بحث های مطرح شده این بود که این فیلم قرار است در نیویورک ساخته گردد که یکی از مهم ترین شهرهای دنیا از لحاظ تنوع نژادی است، بنابراین باید مطمئن می شدند که در انتخاب بازیگران به میزان کافی تنوع به خرج دهند. رییس نیو لاین، باب شای، راهی برای جبران در بعضی از سطوح پیدا کرد و نقش کندی من (Candyman) را به تونی تاد به اسم یک پیشگوی مرموز داد. همین توانست نظر ریدیک را به خود جلب کند چون تاد واقعا بازیگر با استعدادی بود.

علاوه بر نویسندگی مشترک فیلم، وونگ وظایف کارگردانی را بر عهده گرفت در حالی که هر کدام از سکانس های مرگ فیلم به برنامه ریزی دقیق نیاز داشتند، اولین هدف او این بود که فیلم را با ایجاد یک سقوط هواپیما تا حد ممکن وحشتناک آغاز کند. وی در یک مصاحبه گفت: ما می خواهیم همان کاری را که آواره ها (Jaws) با کوسه ها انجام داد، برای هواپیماها و مسافرت های هوایی انجام دهیم.

بعدا این فیلم انتقاداتی را به خاطر شباهت های عجیب آن با انفجار و سقوط پرواز 800 TWA در شرق موریچ، لانگ آیلند، نیویورک در 1996 که 16 دانشجو و پنج بزرگسال در آن جان خود را از دست دادند، به همراه داشت. ریدیک بعدها متوجه شده بود که از فیلم های تصادف واقعی برای بعضی از سکانس ها استفاده نموده بودند که او راضی نبود. در واقع، بسیاری از تصاویر خبری نشان داده شده در فیلم در واقع ناشی از سقوط سال 1996 بود. البته این امر مانع از تبدیل شدن فیلم به یک فیلم مهم و فراوری دنباله در طی سه سال نشد.

مقصد نهایی در قرون وسطی

ریدیک برای نوشتن قسمت دوم مقصد نهایی بازگشت و تصمیم گرفت که تغییری در این قسمت اعمال کند. او نمی خواست تمام قسمت های این فیلم شبیه به هم باشند و جذابیت داستان برای بیننده کم گردد و بتواند آن را حدس بزند. یک بار دیگر یک حس شوم منجر به الهام برای نوشتن داستان شد.

در ابتدا ریدیک قصد داشت با جوان هایی که به تعطیلات می فرایند داستان را آغاز کند. داستان به این شکل پیش می رفت که آن ها در هتل اقامت می گیرند، آتش سوزی رخ می دهد و باقی ماجرا. اما فراوری کننده ها از این داستان مطمئن نبودند. ریدیک در گیر و دار نوشتن داستان نو، در حال رانندگی به سمت کنتاکی برای دیدار خانواده اش پشت یک کامیون گیر نموده بود. همان جا ایده نو به فکرش رسید. از بزرگراه خارج شد و با تهیه کننده تماس گرفت و ایده را برایش بازگو کرد.

علاوه بر این داستان، بحث هایی هم از ساخت مقصد نهایی در دوران قرون وسطی هم مطرح شد. چیزی مانند بازی تاج و تخت در مقصد نهایی. کریگ پری با نویسنده ای درباره این ایده صحبت کرد و حتی یک پیش نمایش تبلیغاتی هم برای آن ساخته شد. اما به گفته ریدیک استودیو مخالف چنین ایده ای بود چون معتقد بودند که علت محبوبیت این فرنچایز، وجود عنصر مرگ در شرایط عادی و روزمره است.

مقصد های آینده

ریدیک با اشاره به ایده منحصر به فردش برای یک فیلم نو که به گفته خودش خیلی هم عالی است قصد برگشت به این فرنچایز را داشت. در این میان، او مشغول نوشتن و کارگردانی فیلم به عقب نگاه نکن (Dont Look Back) بود، فیلمی که شباهت های ظاهری زیادی با مقصد نهایی دارد و به موضوع دردناک بی تفاوتی در جامعه امروزی مربوط می گردد.

او می گوید: این یک فیلم هیجان انگیز و رازآلود درباره گروهی از مردم است که شاهد حمله شخصی به کسی در پارک هستند و به جای یاری تنها فیلم می گیرند تا در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارند. بعد از این اتفاق تمام شاهدین متوجه می شوند که کسی یا چیزی به دنبالشان است.

ریدیک که مشتاق ساختن فیلم های ترسناک بیشتر و ایجاد تنوع بیشتر است، به مقصد نهایی و تأثیری که بر مخاطبان گذاشته است، بسیار افتخار می نماید. او معتقد است ساختن فیلمی که بعد از مرگ درباره اش صحبت گردد تنها هدف زندگی اوست. ریدیک می خواهد چیزی به اسم میراث از خود به یادگار بگذارد و هنوز دقیقا به آنچه می خواهد نرسیده است.

منبع: Denofgeek